Stadsarchief Aalst

Door de goedkeuring van het nieuwe organogram met volledige integratie van stad en OCMW (GR 28 november 2017) werd ook de integratie van Stadsarchief en archiefdienst van het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) bekrachtigd. Het stadsarchief Aalst en de archiefdienst van het OCMW behoren sedertdien tot het team Informatie- en Archiefbeheer binnen de dienst iCT, cluster Interne Ondersteuning. Het team heeft als eerste taak om het archief van de lokale overheid te beheren en toezicht te houden op de archiefvorming bij de administratie.

De stad heeft in 2023 een nieuwe overeenkomst gesloten met het Rijksarchief waardoor de moderne kerkarchieven (1802 – heden) in bruikleen werden gegeven aan het stadsarchief. Er is een sterke verwevenheid met de dienst Toerisme & Erfgoed. Een archivaris van het stadsarchief is ook verbindingsofficier van de Erfgoedraad. Een andere archivaris is secretaris van de GRC commissie Erfgoed en musea, Vlaams Karakter, Juridische Zaken, Kerkfabrieken en Wonen.

De infrastructuur van het gebouw ts sterk publieksgericht door middel van een ruime leeszaal en een onthaalbalie. Het stadsarchief werkt geregeld mee aan Erfgoeddag, geeft sporadisch rondleidingen voor scholen, is de bezieler van de erfgoedportaalsite www.madeinaalst.be, alwaar de eigen collectie ontsloten wordt, werkt mee aan erfgoedprojecten allerhande en doet onderzoek rond specifieke thema’s (bv. W.O.I en W.O.II). Daarnaast kent het Stadsarchief een uitgebreide vrijwilligerswerking.

Het team bestaat uit vier geschoolde archivarissen met expertise inzake behoud en beheer, digitale ontsluitingen, informatiebeheer en vrijwilligerswerking. De archiefdeskundige (graduaat informatiebeheer) en archiefmedewerkers (Archiefkunde) hebben een bijkomende opleiding met succes gevolgd.

Het archief zet sterk in op digitalisering via www.madeinaalst.be: genealogische databank, krantencollectie, mediabank met postkaarten, foto’s en kaarten en plannen, muurkranten W.O.I, digitale ontsluiting van en duiding rond de kaart van het Land van Aalst (Lecler), ….

Het stadsarchief van Aalst beheert een omvangrijke collectie van zeer groot cultuurhistorisch belang waarvan het oudste stuk dateert van 1174. Het verzamelhandschrift met (theater)werken van Guilliam Caudron uit de 17de eeuw staat op de Vlaamse Topstukkenlijst. Verder beschikt het over vijftien originele Dirk Martensdrukken. In 2017 werd het Documentatiecentrum en Archief voor Daensisme en hedendaagse geschiedenis van de Denderstreek (D.A.D.D. vzw) ontbonden en zoals in de statuten voorzien was, ging de collectie (Daens, Boon en bedrijfsarchieven) over naar het Stadsarchief.

Het stadsarchief beschikt over 9 strekkende kilometer depotruimte waarvan ¾ in gebruik is. Het depot is geklimatiseerd en heeft mobiele rekken op maat. Diverse inventarissen van de collectie kunnen via www.aalst.be geraadpleegd worden. Door middel van de digitale depotlijst kan de volledige collectie doorzocht worden. Het Stadsarchief beheert tevens een tweede depot met semi-dynamische archieven dat zich bevindt in het administratief centrum.

Het depot van de voormalige archiefdienst van het OCMW beschikt over 2 strekkende kilometer archief waarvan de helft ingenomen is. De archieven van de voorlopers van het OCMW waren al veel eerder overgebracht naar het Stadsarchief.

Stadsarchief Ninove

Het stadsarchief van Ninove bewaart de rijke geschiedenis van onze stad, van ca. 1796 tot vandaag. Je vindt er officiële documenten van het lokaal bestuur en alle stedelijke diensten. Sinds de gemeentefusie van 1976 zijn ook de archieven van de voormalige deelgemeenten opgenomen: Appelterre-Eichem, Aspelare, Denderwindeke, Lieferinge, Meerbeke, Nederhasselt, Neigem, Okegem, Outer, Pollare en Voorde. Deze documenten bestrijken de periode van ca. 1796 tot aan de fusie.

Sinds januari 2019 maakt ook het archief van het OCMW deel uit van onze collectie. Dit omvat niet alleen stukken van het OCMW zelf (vanaf 1976), maar ook van de vroegere Commissie van Openbare Onderstand (vanaf 1925), die onder andere verantwoordelijk was voor het hospitaal en het wezenhuis in de Burchtstraat.

Ruimte en infrastructuur

Het stadsarchief beschikt over 4 kilometer aan depotruimte in de kelder van het stadhuis, waarvan ongeveer 3,5 kilometer in gebruik is. De ruime leeszaal en de burelen bevinden zich op het gelijkvloers van het stadhuis.

Meer dan papier

Naast papieren archieven beheert het stadsarchief ook de Erfgoedbibliotheek van Ninove en de stedelijke kunstcollectie. De bibliotheek is vrij raadpleegbaar in de leeszaal, maar uitlenen is niet mogelijk — het gaat om een bewaarbibliotheek. De collectie is toegankelijk via de catalogus van de openbare bibliotheek.

Activiteiten en dienstverlening

Het stadsarchief is actief betrokken bij tal van erfgoedinitiatieven. Zo nemen we jaarlijks deel aan Erfgoeddag, organiseren we rondleidingen voor scholen en verenigingen, en zetten we mee onze schouders onder diverse erfgoedprojecten, lezingen en tentoonstellingen. Daarnaast heeft de archivaris een adviserende stem in de stedelijke Erfgoedraad.

Ons team

Het archiefteam bestaat uit een geschoolde archivaris, een expert archief en een administratief medewerker. Ons team heeft als eerste taak om het archief van de lokale overheid te beheren en toezicht te houden op de papieren en digitale archiefvorming bij de administratie. Samen beschikken we over expertise in behoud en beheer, digitale ontsluiting, informatiebeheer en vrijwilligerswerking. Daarnaast kunnen we rekenen op de inzet van vijf vaste vrijwilligers. 

Digitalisering

Via madeindenderland.be zet het archief volop in op digitalisering. Je vindt er:

• Een genealogische databank met scans van bevolkingsregisters en registers van de burgerlijke stand.
• Een mediabank met postkaarten, foto’s, affiches, kaarten en plannen.